… gaf ik Engelse les op een basisschool in Vietnam

Fine Arts Museum, Ho Chi Minh City

Deel 1: Big Business

Tenzij je door het bedrijf waar je werkt naar Saigon wordt gestuurd, heb je als gestrande Westerse backpacker in Saigon twee relatief makkelijke manieren om geld te verdienen. Eén. Heb je ervaring in de hospitality – je hebt bijvoorbeeld ooit een zomerbaantje in de bediening gehad – dan kun je zonder veel moeite manager worden in een restaurant. Twee. Ben je white en spreek je een beetje Engels? Dan word je English teacher.

Engelse les in Vietnam is BIG business. Niet alleen is het Engelssprekende Westen een groot voorbeeld voor de jongeren en de groeiende economie, de Vietnamese overheid heeft bovendien als doel gesteld dat iedereen Engels spreekt rond het jaar 2030. Dus poppen de Engelse talenscholen als paddenstoelen uit de grond en wordt er zelfs op de kindergartens al Engelse les gegeven.

En die Engelse lessen moeten uiteraard verzorgd worden door ‘native speakers’. Tussen aanhalingstekens, omdat die term een triest eigen leven lijkt te zijn gaan leiden in Vietnam. Een English native speaker blijkt niet meer iemand te zijn die Engels als moedertaal heeft. In plaats van linguïstische kenmerken heeft de term fysieke kenmerken gekregen: een native speaker is iemand die white is, ongeacht zijn of haar moedertaal. Met onder andere als gevolg dat vloeiend Engelssprekende Vietnamese leraren de helft minder betaald krijgen en échte native speakers met een Aziatisch of donker uiterlijk het wel kunnen vergeten.

Ook het omgekeerde gebeurt. Uiteindelijk willen de ouders op het schoolplein kunnen ZIEN waar hun extra lesgeld aan wordt besteed en op veel scholen wordt daarom niet eens naar certificaten en ervaring of zelfs het Engelse niveau gekeken. Als je maar op een native speaker LIJKT. Zo ontmoette ik op een feestje een Frans meisje dat ook Engelse les gaf. Op dat moment was ik best wel gewend aan de verschillende Engelse accenten en kon ik zelfs van alle Aziatische varianten wel wat maken. Maar het Franse meisje; ik dacht écht dat ze Frans sprak! Ongetwijfeld een schat van een mens, haar woordenschat en grammatica misschien ook prima, echter: Niet Te Verstaan! Maar ze was white, dus was het goed. Tot op de dag van vandaag vraag ik mij af hoe zij haar leerlingen de woorden air, hair en her zou hebben geleerd.

To be continued …